نکاتی زیبا و خواندنی درباره نماز (2)
نماز محور زمان بندى هادر آیه 58 سوره نور قرآن به نونهالانى که هنوز به تکلیف نرسیده اند مى فرماید: هرگاه خواستید وارد اتاق والدین شوید، در سه وقت با اجازه وارد شوید: اوّل : قبل از نماز صبح ، دوّم : بعد از نماز عشا وسوّم : هنگام ظهر که انسان معمولا لباس هاى خود را براى استراحت در مى آورد.
در این آیه زمان بندى اجازه فرزندان ، براساس نماز صبح و عشاء شده است .
چه زیباست ساعات جلسات ما نیز چنین باشد، مثلا ملاقات ما بعد از نماز مغرب یا عشا یاقبل از نماز ظهر، تا با تکرار زمان ، فرهنگ نماز را در جامعه شایع تر سازیم .
((انّ الحسنات یذهبن السّیّئات ))(سوره مبارکه هود، آیه 114 .)
همانا کارهاى نیک ، گناهان را محو مى کند و از بین مى برد.
حضرت على علیه السّلام مى فرماید: اگر بعد از گناه ، دو رکعت نماز خوانده و از خداوند، عافیت درخواست شود، اثر آن گناه محو مى شود.(نهج البلاغه ، حکمت 299 .)
آرى گناه که در اثر غفلت از یاد خدا سر مى زند، با نماز و عبادت که مایه انس و ارتباط با خداوند است ، زدوده مى شود و مغفرت ، جاى معصیت را مى گیرد.
نماز و یاد حسین علیه السّلامبهترین چیزى که سجده بر آن سفارش شده ، خاک کربلا و تربت امام حسین علیه السّلام است . امام صادق علیه السّلام هنگام سجده پیشانى مقدّسش را بر خاک کربلا مى گذاشت . براى همراه داشتن تسبیح تربت امام حسین نیز روایاتى وارد شده است تا آنجا که همراه داشتن آن مثل گفتن سبحان اللّه است و سجده بر مهر آن سبب کنار رفتن پرده ها و قرب بیشتر به ذات مقدّس خداوند است .(وسائل ، ج 3 ص 608 .)
نماز و یاد پیامبر صلّى اللّه علیه و آلهدر هر دو رکعت نماز، یک تشهد مى خوانیم که در آن به یگانگى خداوند و رسالت حضرت محمّد صلّى اللّه علیه و آله اقرار مى کنیم .
هر روز در پنج وقت این اقرار و اعتراف به توحید و نبوّت لازم است تا انسان راه را گم نکند، مکتب و صاحب آن را فراموش نکند، بر او صلوات بفرستد و در این اقرار و صلوات در ردیف خداوند و فرشتگان قرار بگیرد. زیرا قرآن مى فرماید:((انّ اللّه و ملائکته یصلّون على النبى ))(سوره مبارکه احزاب ، 52.) خدا و ملائکه بر پیامبرش صلوات مى فرستند، پس چرا ما نفرستیم ؟ مگر او ما را نجات نداد؟ سلام بر پیامبر اسلام که ما را نجات داد.
نماز، روح انسان را بیمه مى کنددر سوره معارج مى خوانیم : ((اذا مسّه الشّر جزوعا و اذا مسّه الخیر مَنوعا الاّ المصلّین الّذینهم على صلواتهم دائمون ))(سوره مبارکه معارج ، 20 - 22.)
انسان در برابر تلخى ها و شرور بى صبر است و در برابر لذّت ها و خوبى ها تنگ نظر و بخیل ، مگر نمازگزارانى که نسبت به انجام آن همیشه مراقبند.
آرى ارتباط دائمى با قدرت بى نهایت ، به انسان قدرت مى دهد، روحیّه توکّل را بالا برده و انسان را موجودى شکست ناپذیر مى سازد.
ناگفته پیداست که این آثار براى نماز پیوسته و همراه با توجّه است ، نه نمازهاى غافلانه و موسمى .
نماز و مردماصل در نماز، به جماعت خواندن است .
در نمازجماعت ، با مردم ، در مردم و از مردم بودن مطرح است ، در کنار مردم بدون هیچ گونه امتیاز، از هر نژاد و اقلیم و در هر شرایط اقتصادى .
نمازجماعت بدون امام نمى شود، چنانکه جامعه بدون رهبر نمى شود. امام براى همه مردم به طور یکسان امام است ، نه براى گروه خاص . فقیر و غنى و زشت و زیبا در کنار هم قرار مى گیرند، باید امتیازات پوچ با نماز جماعت از جامعه حذف شود، اگر امام در نماز اشتباه کرد مردم به او هشدار مى دهند، یعنى در نظام اسلامى امام وامّت باید مراقب یکدیگر باشند.
امام جماعت باید مراعات ضعیف ترین مردم را بکند و نماز را طول ندهد و این خود درسى است که مسئولین باید در برنامه ریزى ها و حرکت ها توجّه به همه اقشار داشته باشند. در نماز جماعت مردم نباید از امام جلو بیفتند و این درس دیگرى است که نشانه نظام و ادب مى باشد. اگر از امام جماعت گناه بزرگى سر زد و مردم فهمیدند، باید کنار رود. یعنى مردم و جامعه را نباید بدست فاسق سپرد.
در نمازجماعت همه با هم به خاک افتاده و سجده مى کنیم آرى باید همه با هم باشیم .
در نماز جماعت همه مردم مى توانند با کسب علم و تقوى و محبوبیّت امام شوند، پیشنمازى ارث کسى نیست ، هر کسى در کمالات برتر شد در جامعه آقاست .
نماز و نظافتاوّلین واجب هر مسلمان به هنگام صبح و برخاستن از خواب ، وضو گرفتن و شستن دست و صورت است و این عمل که در طول روز براى هر نماز تکرار مى شود، مایه نظافت و شادابى نمازگزار مى گردد.
نمازگزار باید لباس و بدنش پاک باشد، اگر ذرّه اى آلودگى و نجاست به بدن یا لباس او باشد، نمازش باطل است . (غیر از بعضى موارد استثنایى )
نمازگزارى که مى داند هر رکعت نماز با مسواک ، برابر با هفتاد رکعت است مسواک را ترک نمى کند.
نمازگزارى که مى داند با حال جنابت نمازش باطل است ، به فکر غسل مى افتد و غسل او را به فکر ساختن حمّام مى اندازد و وجود حمام رابطه او را با شستشو زیاد مى کند.
نماز و انتخاب دوستدر حدیث است : یکى از برکات مسجد و نماز، پیدا کردن دوست خوب است .( بحار، ج 83، ص 351.)
انسان در زندگى اجتماعى خود نیاز به دوست دارد و نقش مثبت یا منفى دوست در زندگى انسان بر کسى پوشیده نیست . مسجد بهترین مرکز دوست یابى است .
کسانى که به مسجد مى روند براى بندگى خدا مى روند. حیله ها و خودنمایى ها را کنار مى گذارندو انسان مى تواند در میان مردم مسجد، دوست خود را انتخاب کند.
اگر شخصى اهل نماز نبود، چرا با او دوست شویم ؟ او که با خدا قهر است ، با من نیز دوست نخواهد بود. او که الطاف خدا را فراموش مى کند، خدمات مرا هم فراموش خواهد کرد. او که با مؤ منین وفادار نیست ، چگونه اطمینان دارى با تو وفادار بماند؟
نماز و انتخاب همسردر اسلام سفارش شده که اگر کسى اهل مسجد و جماعت نیست و عملا به عبادت و وحدت و امّت ، بدون عذر پشت پا مى زند، او را بایکوت کنید، او را به عنوان همسر خود انتخاب نکنید. عمل به همین دستور مى تواند مساجد را پر کند، زیرا جوانان که فهمیدند رها کردن مسجد و مسلمین به قیمت طرد عملى آنان تمام مى شود هرگز مساجد را رها نخواهند کرد.
نماز و امداد به مردمیکى از برکات نماز به خصوص در مساجد، امدادگرى است ، همیشه محرومان به مساجد روانه مى شدند و مشکلات خود را با مردم در میان مى گذاشتند و در آن مکان مقدّس آن را حل مى کردند. سابقه این کار از زمان رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله بوده است و قرآن صحنه اى را نقل مى کند که فقیرى وارد مسجد شد و از مردم استمداد کرد. کسى به او توجّهى نکرد و فقیر با ناله به خداوند حال خود را گفت . حضرت على علیه السّلام مشغول نماز بود به
فقیر اشاره کرد و او جلو آمد و حضرت در حال رکوع انگشتر خود را به او داد، آیه نازل شد که : رهبر شما فقط خداوند و پیامبرش و کسانى اند که در حال رکوع انفاق و به فقرا رسیدگى مى کنند.
همین که مردم آیه را شنیدند به مسجد آمدند تا ببینند این آیه درباره چه کسى نازل شده است . فهمیدند که مورد آیه شخص على بن ابیطالب علیهما السّلام است .
به هر حال ، امدادرسانى به جبهه هاى جنگ و کمک به فقراء از مسجد و در سایه برکات نماز بوده و خواهد بود.
مسلمین از پایگاه مساجد به جبهه مى رفتند، انقلاب اسلامى ایران هم از مساجد شروع شد.
اجتماع مردم در مسجد برکاتى دارد که با نوشتن چند سطر حقّ آن ادا نمى شود.
در قرآن بارها نماز و انفاق ، نماز و زکات ، نماز وقربانى ، در کنار هم آمده و در حدیث هم مى خوانیم نماز کسى که زکات ندهد قبول نیست .
برگرفته از کتاب یکصد و چهارده نکته درباره نماز تالیف : حجة الاسلام و المسلمین حاج شیخ محسن قرائتى
